آشنایی با شیوه کار کولر گازی و انواع و اشکال متنوع آن

بهار از راه رسیده و کم کم داریم به فصول گرما نزدیک می شویم. درست است که تابستان و گرما مخصوصا در ایران همواره با تعطیلات و خاطرات خوش و رنگارنگ پیوند خورده است. لیکن گه گاهی ، مخصوصا در برخی مناطق هوا آنقدر گرم می شود که دیگر خارج از تحمل ماست. در چنین مواقعی هیچ چیز به اندازه یک کولر گازی خوب که در منزل یا محل کارمان نصب شده باشد کار آمد نیست. وسیله ای که محیط زندگی ما را تبدیل به پناهگاهی امن از شر هر گونه گرمای سوزناک و ناخوش آیند خواهد نمود.

اما تا کنون شده به این مسئله فکر کنید که این وسیله اصلا به چه صورتی کار می کند و انواع مختلف آن بر چه اساسی دسته بندی و از هم تفکیک می شوند ؟ لذا چنان که این موضوع برای شما نیز جالب جلوه می کند ، لطفا در ادامه این مطلب از وبلاگ خبری – آموزشی فروشگاه میهن کالا با ما همراه باشید. چرا که قصد داریم مطالب ارزنده ای در رابطه با این وسیله کاربردی را به شما دوستان عزیز ارائه نماییم.

کولر گازی چیست ؟

تعریف کلی که برای کولر گازی عنوان شده است عبارت است از وسیله ای که قادر است با تبدیل گاز به مایه و بالعکس ، اقدام به تولید سرما نماید. گر چه این تعریف و تعبیر تا حدودی درست بوده و به نوعی به هدف اصلی از ساخت و تولید کولر گازی و دلایل تهیه آن اشاره دارد. لیکن با توجه به این که در کولر های گازی جدید امکان گرمایش نیز ایجاد گردیده است ، نمی توان دیگر این تعبیر را کاملا دقیق و جامع دانست. بنا بر این ترجیح می دهیم که کولر گازی را در تعریفی جدید ، اینگونه عنوان نماییم : ” یک وسیله تهویه مطبوع ، پیرو سیکل تبرید که در انواع و اشکال مختلف ساخته شده و از قابلیت سرمایش و گرمایش برخوردار می باشد.”

اجزای مختلف و شیوه کار کولز گازی

اصلی ترین اجزای کولر گازی را می توان کمپرسور ، کندانسور ، شیر انبساط و اپراتور عنوان نمود که هر کدام دارای وظایف و کاربرد های خود می باشند که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت. همچنین شیوه کار این وسیله به صورت خلاصه وار از این قرار است که دستگاه مذکور با عبور دادن مبرد فریونی ـ که از ویژگی های خاصی بر خوردار است ـ از داخل سیکل بسته خود ، اقدام به تبادل حرارتی با محیط نموده و از این طریق گرمایش و سرمایش فضای مورد نظر را تامین می نماید.

در اصل هدف از تبرید ، ایجاد شرایط مناسب برای کاهش دمای یک مکان ( یا ماده ) نسبت به محیط احاطه کننده آن ، با انتقال دما از آن مکان یا ماده به محیط احاطه کننده می باشد. منتها نکته مهم این است که این اقدام معمولا در شرایطی صورت می پذیرد که دمای مکان مذکور از محیط احاطه کننده پایینتر می باشد. توجه داشته باشید که این اقدام در واقع دقیقا برعکس شرایط طبیعی است که در آن دما از محیط گرم تر به محیط سرد تر انتقال می یابد.

سیکل تبرید

لذا در واقع کاری که کولر گازی انجام می دهد این است که به واسطه سیستم تبرید تراکمی مقداری گرما در اواپراتور جذب و آن را در کندانسور دفع می نماید. که مجموعا به این اعمال سیکل تبرید یا همان چرخه تبرید می گویند. لازم به اشاره است که سیکل تبرید در واقع شامل چهار مرحله اصلی می شود که عبارتند از :

• تراکم گاز تا دمایی بالاتر از دمای تقطیر (در کمپرسور)
• تقطیر هم فشار و دفع گرما در محیط (در کندانسور)
• خفقان شامل افت فشار و دما (در شیر انبساط)
• مایع مبرد به صورت هم دما و هم فشار و جذب گرما (در اواپراتور)

اجزای سیکل تبرید

کمپرسور :

این قسمت وظیفه مکش گاز از اپراتور را دارد. که این عمل را با استفاده از انرژی الکتریکی انجام داده و پس از مکش آن را فشرده ساخته و درون کندانسور قرار می دهد. همچنین بهتر است بدانید که کمرسور خود دارای انواع مختلفی است که هر کدام برای ظرفیت ، اقلیم ، نوع دستگاه و … خاصی طراحی گردیده اند. همچنین می باید به این نقطه اشاره کنیم که کمپرسور های استفاده شده در کولرهای گازی عموما از انواع روتاری ، پیستونی و اسکرال می باشند.

کندانسور :

کندانسور بخشی است که عمل دفع گرمای جذب شده در اوپراتور و گرمای حاصل از تراکم مبرد در کمپرسور را صورت می دهد.

شیر انبساط :

این دستگاه موجب کاهش فشار مبرد مایع و پایین آوردن دمای اشباع مبرد می گردد.

اوپراتور :

این قسمت در واقع همان قسمتی است که مبرد درون آن با جذب گرمای محیط  تبخیر شده و حرارت را از فضا و محتویات آن می گیرد.

اندازه گیری ظرفیت کولر

واحد اندازه گیری ظرفیت کولر گازی BTU/hr می باشد. که در آن (British Thermal Unit) واحد اندازه گیری انرژی گرمایی در تاسیسات برودتی و حرارتی و hr واحد زمان ( ساعت ) می باشد. تعریف BTU عبارت است از : “میزان حرارتی که قادر است دمای یک پوند آب ، تحت فشار یک اتمسفر را از 60 درجه فارنهایت به 61 درجه فارنهایت افزایش دهد.

انواع کولرهای گازی

تا به اینجا به صورت گذرا به شیوه عملکرد قطعات و کل سیستم کولر گازی پرداختیم. حال می خواهیم نگاهی به انواع آن باندازیم و ببینیم که این لوازم در چه سبک ها و اشکالی طراحی و تولید می شوند.

کولر گازی های پنجره ای

در این مدل کولرها گازی کل مجموعه قسمت های کولر یک تکه بوده و تمامی سیکل تبرد داخل یک محفظه صورت می پذیرد. از این رو همواره می باید نصف دستگاه در محیط داخل و نصف دیگر در محیط خارجی استقرار یابد. لذا چون پنجره ها بهترین گزینه موجود برای استقرار این قبیل دستگاه ها هستند و این کولر ها عمدتا در محل پنجره نصب می شوند، از این رو آن ها را پنجره ای می نامند. لازم به اشاره است که کولر های پنجره ای جزو ابتدایی ترین نمونه های کولرهای گازی می باشند.

کولر گازی های قابل حمل

کولر گازی قابل حمل یا پرتابل ، نمونه ای دیگر از کولر های گازی می باشند که از ساختمانی یکسان با کولرهای گازی پنجره ای بهره می برند. با این تفاوت که این کولر ها قابل حمل بوده و نیازی نیست که شما آن ها را در محلی نصب نمایید. این مدل از کولرهای گازی معمولا در محیط های کوچک همچون اتاق ها و اتاقک ها استفاده می شوند. همچنین لازم به اشاره می دانیم که در هنگام بهره گیری از این کولر ها شما می بایست هوای گرم کندانسور را با استفاده از یک لوله پلاستیکی قابل انعطاف به بیرون هدایت نمایید.

کولر گازی های چند تکه (Multi Panel)

کولر گازی مولتی پنل یک دستگاه بیرونی شامل کندانسور هوایی و کمپرسور و چند دستگاه داخلی از انوع مختلف ذکر شده می تواند وجود داشته باشد. تعداد دستگاه های داخلی از 2 تا حدود 100 عدد می تواند باشد. سیستم هایی که دارای بیش از چهار پنل داخلی می باشند، معمولا با استفاده از تکنولوژی پیشرفته ی الکترونیکی، قابلیت کنترل و استفاده ی مجزای هر دستگاه داخلی، مانند یک دستگاه کاملاً مستقل را دارند که اصطلاحاً به آنها سیستمهای جریان مبرد متغییر (Variable Refrigerant Flow) یا VRF گفته می شود.

کولر گازی های اسپلیت ( تقسیم شده )

این کولرها در واقع از آن رو اسپلیت نامیده می شوند که چرخه تبرید تراکمی را به دو بخش تقسیم کرده و بخش مربوط به جذب دما را در خانه و دیگر بخش که وظیفه دفع دمای دفع شده را دارد را در خارج خانه قرار داده اند. این امر علاو بر این که سبب زیبایی محصول شده است ، با قرار دادن بخش کمپرسور که در حقیقت قسمت پر سر و صدای کولر است ، در محیط بیرون از خانه ، سبب می شود که صدای ناشی از عملکرد کولر شما را اذیت نکرده و تنها قسمت اوپراتور که نسبتا بی صدا بود و وجود آن در داخل الزامی می باشد ، در داخل خانه نصب گردد.

کولرگازی های اسپلیت دیواری

Wall Mounted یا همان اسپلیت دیوار در واقع همان کولر گازی اسپلیت می باشد که اپراتور آن مخصوص نصب روی دیوار طراحی گردیده است. این نوع کولر گازی ها در واقع مرسوم ترین نوع به شمار رفته و تنوع ظرفیتی آن ها از 9000BTU/hr تا 36000BTU/hr می باشد. همچنین برخی از این کولر ها از کمپرسور اینورتر بهره می گیرند که سبب می شود از کمترین میزان مصرف انرژی برخوردار باشند.

کولر گازی های اسپلیت سقفی زمینی (Floor Ceiling)

در این نوع از کولر گازی های اسپلیت واحد داخلی را هم می توان به صورت خوابیده روی سقف نصب نمود و هم می توان آن را کنار دیوار و بر روی زمین قرار داد. یعنی این محصول بنا بر شرایط و دلخواه شما می تواند یک کولر سقفی یا زمینی باشد. لیکن عملکرد آن دقیقا مشابه دیگر نمونه های اسپلیت بوده و تفاوت دیگر قابل ذکری ندارد.

کولر گازی های اسپلیت سقفی دیواری (Wall Mounted Ceiling)

این مدل نیز دقیقا همانند اسپلیت های سقفی زمینی فوق الذکر است. منتها در این نمونه تنها دریچه مکس به صورت اریب طراحی گردیده است که به کاربران اجازه می دهد که پنل داخلی را حتی تا بالاتین حد نزدیک به سقف نصب نمایند.

کولر گازی های اسپلیت کانالی (Duct)

این مدل از کولر گازی های اسپلیت که به آن ها داکت اسپلیت نیز گفته می شود. ویژگی های شاخص این نوع ، قرار گیری واحد داخلی ( اپراتور ) در درون سقف کاذب و توضیع هوای مطبوع با بهره گیری از یک سیستم کانال کشی می باشد. همچنین بهره گیری از این نوع کولر گازی مزیت هایی چون عدم اشغال فضای دیوار، امکان تعبیه کویل آبگرم در یونیت داخلی و کم شدن تعداد کندانسور ها دارد که سبب می شود در میان برخی کاربران محبوب باشد.

کولر گازی های اسپلیت کاستی (Cassette)

این نوع از اسپلیت ها که عمدتا کاربردی اداری و تجاری دارند ، درون سقف کاذب قرار گرفته و معمولا برای مکان هایی با ارتفاء سقف زیاد مناسب بوده و مورد استفاده قرار می گیرند. در این اسپلیت ها معمولا مکش از قسمت وسط و دمش از چهار جهت اطراف صورت می پذیرد.

کولر گازی های اسپلیت ایستاده

این کولر گازی ها اسپلیت نیز دقیقا عملکردی مشابه با دیگر اسپلیت ها دارند ، لیکن در این نمونه تفاوت این است که اپراتور که در داخل قرار می گیرد به صورت ایستاده طراحی گردیده است. به عبارت بهتر ظاهر این دستگاه تقریبا شبیه یک یخچال یا کمد مرتفع بوده و با بهره گیری از پایه هایی بر روی زمین قرار می گیرد و از این رو آن را ایستاده و یا کابینتی می نامند.البته علت این امر عمدتا قدرت بالای بخش داخلی و مخصوصا فن در این نوع از اسپلیت ها می باشد.

چرا که معمولا این دسته از کولرهای گازی اسپلیت مخصوص فضا های بزرگ همچون سالن ها ، ادارات ، مساجد و …  طراحی و ساخته می شوند و در چنین مکان هایی کاربرد دارند. بعلاوه کولر گازی های اسپلیت ایستاده ( Standing ) خود دارای انواع مختلفی هستند که در بعضی از آن ها از کانال برای هدایت و توضیع هوا بهره گرفته می شود. و در برخی دیگر نیز کمپرسور در داخل دستگاه داخلی قرار گرفته و دستگاه بیرونی تنها کندانسور را شامل می گردد.